Forum Rogoźna Wielkopolskiego

sdeje

Jakie zabytki obejrzę w Rogoźnie i okolicach?

admin

Rogoźno

Stare Miasto - układ przestrzenny pochodzi z okresu lokacji miasta w XIII wieku. Pierwszy przywilej lokacyjny dla osadników w Rogoźnie pochodzi sprzed 1251 roku, na nim bowiem wzoruje się książę Przemysł I nadając przywilej lokacyjny Kostrzynowi Wlkp. Rogoźno otrzymało właściwy przywilej lokacyjny od księcia Przemysła II w dniu 24 kwietnia 1280 roku. Pozostałością po średniowiecznym Rogoźnie jest dobrze zachowany układ urbanistyczny z czytelną siatką ulic, parcelami i blokami zabudowy oraz rozplanowaniem rynku (pl. Powstańców Wlkp.). Obecna zabudowa mieszkalna Starego Miasta pochodzi z XIX i początku XX wieku. Dom przy ul. Kilińskiego 5 pochodzący z I poł. XIX wieku posiada ciekawą prostokątną wnękę wejściową ujętą w dwie kolumny. Podczas wykopalisk w latach 2005-2006 przy ul. Małej Szkolnej 4 natrafiono na relikty murowanego domu mieszkalnego z XVI wieku.
Miasto rozwinęło się w pobliżu grodu kasztelańskiego z XII wieku, na niewielkim pagórku otoczonym od północy przez rzekę Wełnę, od wschodu przez Jezioro Rogozińskie i od południa oraz zachodu przez mokradła, stawy i rowy. Gród (później zamek starostów), podgrodzie i kościół były dodatkowo oddzielone od miasta wałem obronnym i fosą. Miejsce dawnego grodu i zamku, obecnie całkowicie zabudowane, znajduje się na zachód od kościoła św. Wita. Legenda głosi, że kościół i zamek łączyć miały podziemne ganki. W okolicach grodu znaleziono obosieczny miecz żelazny z XII wieku z napisem +INIOINI+ po obu stronach głowni.

Kościół św. Wita - najcenniejszy zabytek Rogoźna i za razem najstarszy kościół w mieście, związany według księdza Józefa Nowackiego ("Dzieje Archidiecezji Poznańskiej", T.2) z grodem z X wieku i późniejszym rogozińskim grodem kasztelańskim, fundowany według tradycji przez księcia Mieszka I i Dobrawę, na co miałoby wskazywać między innymi, przywiezione przez Dobrawę z Czech, bardzo stare wezwanie. Obecny kościół wzniesiony w stylu późnogotyckim w 1526 roku z fundacji starosty rogozińskiego Andrzeja Dołęgi Kretkowskiego i zapewne także królowej Bony przez Marcina Mora i Klemensa z Ostroroga (niezachowany do dziś napis łaciński wyryty na dwóch cegłach szkarpy opinającej ścianę wschodnią obiektu głosił: 1526 edificatum per Martinum Mora et Clementium a Ostrorog). Z kolei napis zachowany na zewnętrznej ścianie prezbiterium informuje, że położenie kamienia węgielnego pod budowę kościoła nastąpiło dnia 3 lipca 1526 roku o godzinie ósmej (Fundatio prima iniectio lapidis tertia Julii 1526 Hora 8). Budowa trwała przynajmniej kilkanaście lat. W 1668 roku do kościoła dobudowano zakrystię i skarbiec, a w 1862 wzniesiono kruchtę według projektu berlińskiego architekta Friedricha Augusta Stülera (1800-1865).
Kościół jest murowany z cegły, częściowo otynkowany, trójnawowy, pseudobazylikowy, z wydzielonym węższym prezbiterium. Nawa główna i prezbiterium przykryte są sklepieniem gwiaździstym, nawy boczne - krzyżowo-żebrowym. Obie nawy rozdzielone są ostrołukowymi arkadami. Chór muzyczny barokowy, wsparty na trzech arkadach z pilastrami.
Najważniejsze zabytki znajdujące się wewnątrz świątyni to: mosiężna chrzcielnica gotycka z I poł. XV wieku - w kształcie kotła na trzech łapach zwierzęcych, ozdobiona pięcioma postaciami świętych, pieczęciami z XIV wieku i medalionem rusko-bizantyjskim, prawdopodobnie z XII wieku; obraz św. Wita - barokowy z drugiej ćwierci XVIII wieku, w srebrnej koszulce; neogotycki ołtarz główny z 1897 roku, czteroskrzydłowy; późnobarokowy ołtarz w nawie północnej - z ok. 1700 roku z herbem Radwan; późnobarokowy ołtarz w nawie południowej - z czwartej ćwierci XVIII wieku, stiukowy, o płaskiej dekoracji z obrazami Chrystusa i św. Stanisława; rzeźba Chrystusa Frasobliwego - w kruchcie, późnogotycka z XVI wieku, ludowa, z polichromowanego drewna; krucyfiks na belce tęczowej - z I połowy XVII wieku; kielichy: jeden srebrny, późnorenesansowy z I połowy XVIII wieku i drugi barokowy, częściowo złocony, fundacji Macieja Zielińskiego z 1623 roku; liczne obiekty w stylu neogotyckim z XIX i XX wieku - stalle, konfesjonały, stacje drogi krzyżowej, szafa organowa, tron i ambona.
Kościół wpisano do rejestru zabytków w dniu 12 grudnia 1932 roku. Przy świątyni ulokowane są: drewniana dzwonnica z lat 50. z trzema dzwonami (jeden z nich z 1613 roku), kaplica pogrzebowa z II połowy XIX wieku, grota Matki Boskiej z okresu międzywojennego.

Rynek Nowego Miasta- obecnie nosi nazwę: Plac Karola Marcinkowskiego. Wytyczony po lokacji Nowego Miasta Rogoźna dokonanej przez starostę Jakuba Szołdrskiego w roku 1750. W rynku i przyległych ulicah zachowała się dawna zabudowa z I połowy XIX wieku. Są to głównie parterowe domy, niekiedy z wystawkami i wejściem na osi, ujętym w dwie kolumny cofnięte poza lico ściany (Wielka Poznańska nr 14, 29, 35, 38, 43, 47, 56, 64, pl. K. Marcinkowskiego nr 4, Gościnna nr 8). Przy placu zwanym potocznie przez mieszkańców Placem Karola oraz w jego najbliższym otoczeniu znajdują się interesujące obiekty zabytkowe:

Ratusz - Muzeum Regionalne im. Wojciechy Dutkiewicz - Pl. K. Marcinkowskiego 1. Wzniesiony w formach późnoklasycystycznych w latach 1826-1828, a rozbudowany o dodatkowe skrzydło 1911-1913. Z pierwotnego wyposażenia zachowały się drzwi do kasy miejskiej z 1914 roku oraz kilkanaście krzeseł z dawnej sali sesyjnej z końca XIX wieku. Budynek zlokalizowany jest przy dawnym rynku Nowego Miasta, obecnie noszącym nazwę Plac Karola Marcinkowskiego. Na dachu ratusza znajduje się wieżyczka z zegarem. Budynek jest siedzibą Muzeum Regionalnego im. Wojciechy Dutkiewicz i Rogozińskiego Centrum Kultury. W roku 2007 w bruk przed głównym wejściem do ratusza wkomponowano ułożony z kostki granitowej wizerunek herbu Rogoźna. Od roku 2008 z wieży ratuszowej codziennie o 12 w południe rozlega się Hejnał Rogoźna.

Budynek dawnej szkoły dla Nowego Miasta - pl. K. Marcinkowskiego 2. Malowniczy, dobrze zachowany, parterowy budynek kalenicowy pochodzący z XIX wieku.

Dawny sąd - pl. K. Marcinkowskiego 9. Historyczny, dwukondygnacyjny budynek z czterema kolumnami wzniesiony w I połowie XIX. Na fasadzie tablica informująca, że w 1846 roku "Tu złożył swój testament Karol Marcinkowski".

kościół św. Ducha - dawny zbór ewangelicki, znajduje się przy placu Jana Pawła II. Budowę rozpoczęto w roku 1808, nieukończoną świątynię konsekrowano w roku 1817, wznoszenie fasady zakończono ostatecznie w roku 1839. W 1945 zbór ewangelicki został przekazany katolikom, parafię utworzono w roku 1965.
Budynek zwrócony jest frontem na zachód, wzniesiony w stylu późnoklasycystycznym z neoromańską fasadą, na planie prostokąta, z prostokątnym aneksem od strony zachodniej, przykryty dwuspadowym dachem obłożonym blachą. Elewacje boczne rozczłonkowane pilastrami, okna zamknięte półkoliście. Fasada zamknięta w dwa potężne filary, zwieńczone namiotkowymi daszkami. Na osi fasady trójarkadowe wejście główne, a nad nim wysokie okna ujęte w potrójną arkadę - i jeszcze wyżej okrągłe okno. W zwieńczeniu czworoboczna sygnaturka (wieżyczka) z zegarem, przykryta daszkiem z kulą i krzyżem. Wnętrze jednoprzestrzenne. Sklepienie to pozorna drewniana kolebka. Drewniane empory (balkony) boczne oraz chór muzyczny wsparte na żłobkowanych kolumnach. W oknach XIX-wieczne witraże przedstawiające Chrystusa oraz świętych Piotra i Pawła. Strop ozdobiony pasami z rozet. Szafa organoza z I połowy XIX wieku. Balustrady empor pełne, zdobione rozetami i płycinami. Wyposażenie wnętrza współczesne.
Na placu przed kościołem pomnik - popiersie Jana Pawła II z 2006 roku. Obok świątyni drewniana dzwonnica przykryta czterospadowym dachem, zwieńczona masztem z kulą i chorągiewką, na której data - 1796. Dwa dzwony z XIX wieku. Na południowy zachód od kościoła, na narożniku pl. K. Marcinkowskiego, znajduje się budynek byłej pastorówki z II połowy XIX wieku o układzie antytetycznym (symetrycznym), z mansardowym dachem.

Liceum Ogólnokształcące im. Przemysława II - piętrowy, nieotynkowany budynek dawnego gimnazjum, wzniesiony w 1869 roku na terenach toru jeździeckiego należącego niegdyś do jednostki wojskowej. Wewnątrz Szkolna Izba Tradycji, w której zgromadzono starodruki sięgające czasów pruskich, liczne dokumenty i fotografie, znajduje się tu także Biblioteka im. Marii i Józefa Sobolewskich zawierająca bezcenne wydawnictwa z końca XIX wieku i okresu II Rzeczypospolitej. W roku 2012 szkoła uroczyście obchodziła jubileusz 150-lecia swego powstania.

Dawny Sąd Grodzki przy ul. Kościuszki 15. Budynek z roku 1905 wzniesiony w stylu neogotyckim, od roku 1957 do końca roku szkolnego 2011/2012 mieścił Zespół Szkół Agrobiznesu im. Dezyderego Chłapowskiego.

Gmach Seminarium Nauczycielskiego - przy ul. II Armii Wojska Polskiego 1. Oddany do użytku w roku 1908 dla miejskiego Seminarium Nauczycielskiego (utw. w 1903 roku) i Szkoły Ćwiczeń. Pseudogotycki, o rozwiniętej bryle, nieotynkowany, mieści 115 izb. Dachy dwuspadowe, z naczółkami i oczkami, kryte dachówką. W fasadzie nad wejściem głównym wysokie, łukowate okna auli szkolnej niegdyś ozdobione witrażami z postaciami z Ewangelii. Część fasady nad aulą - piękny schodkowy szczyt, zniszczył pożar w 1974 roku. Przez wiele lat w budynku funkcjonowało znane Liceum Pedagogiczne. Obecnie mieszczą się w nim Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Zespół Szkół im. Hipolita Cegielskiego i Zespół Szkół Agrobiznesu im. Dezyderego Chłapowskiego.

Poczta - piękny, reprezentacyjny budynek z lat 1894-97, gruntownie odnowiony w latach 1996-97.

Budynek starego szpitala miejskiego - z końca XIX wieku, obecnie gruntownie odrestaurowany i rozbudowany mieści Regionalne Centrum Profilaktyki Uzależnień dla Dzieci i Młodzieży - jednostkę samorządu woj. wielkopolskiego. Stary szpital położony jest przy ul. Wielkiej Poznańskiej 89.

Budynek dawnej szkoły podstawowej - przy ul. Kościuszki. Szkoła w 1996 roku obchodziła 100-lecie swego istnienia, obecnie w budynku mieści się Gimnazjum nr 1 im. Mazurka Dąbrowskiego.

Wójtostwo - najstarsza część Rogoźna. W okresie przedlokacyjnym znajdował się tutaj gród obronny (VIII-IX wiek), następnie osada produkcyjna (IX-X wiek), targ (X-XII wiek) oraz osada wolnych gości - hospites, wymieniona w źródłach w 1251 roku. Do dnia dzisiejszego po dawnym grodzie obronnym zachowało się częściowo zniszczone grodzisko nad Wełną.

źródło: rogozno.pl

admin

Budziszewko

kościół św. Jakuba Większego - pierwszy kościół został wzniesiony przez Budziszewskich już w XIV wieku i przetrwał aż do wieku XVIII. W XIV wieku erygowano też parafię, która jednak w latach ok. 1645-1958 włączona była do parafii w Skokach. W roku 1755 dziedzic Budziszewka - Władysław Tomicki, miecznik poznański, wzniósł w Budziszewku nowy drewniany kościół, który przetrwał do naszych czasów. W 1871 kościół odnowiono staraniem Stanisława Łubieńskiego. W 1878 von Treskow przekazali świątynię ewangelikom, katolicy odzyskali ją wyrokiem sądu dopiero w roku 1905.
Kościół św. Jakuba usytuowany jest na niewielkim wzniesieniu w zachodniej części Budziszewka. Pierwotnie drewniany o konstrukcji zrębowej, po przebudowie w roku 1960, częściowo konstrukcji żelaznej. Orientowany, jednonawowy z transeptem i nieco węższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie. Od północy i południa ulokowano małe zachrystie. Przy nawie od zachodu wieża z kruchtą w przyziemiu. Wełście do kościoła na osi fasady. Dachy dwuspadowe kryte blachą miedzianą. Ośmioboczna wieżyczka z sygnaturką jest zwieńczona baniastym chełmem.
Do cenniejszych elementów wyposażenia należą: ołtarz główny - barokowy z II poł. XVIII w., ołtarze boczne - rokokowe z III ćw. XVIII w., chrzcielnica alabastrowa zwieńczona nakryciem w kształcie korony z krzyżem (XVIII w.), dwa konfesjonały z II poł. XVIII w., organy z 1905 roku, lichtarze mosiężne z 1718 roku, obraz Chrystusa Ukrzyżowanego ze św. Marią Magdaleną, barokowo-ludowy z przełomu XVIII/XIX w., klasycystyczny krzyż ołtarzowy (I poł. XIX w.) i srebrny pozłacany kielich mszalny (XIX/XX w.).

pałac - zespół pałacowo-parkowy zlokalizowany w sąsiedztwie kościoła św. Jakuba, powstał w początkach XIX wieku dla rodziny Łubieńskich. Pałac zwrócony jest fasadą na wschód, murowany, otynkowany, na planie wydłużonego prostokąta. Wysoko podpiwniczony, dwukondygnacyjny, posiada w elewacjach bocznych parterowe przybudówki. Wejście główne na osi fasady jest poprzedzone dwubiegowymi schodami z balustradą. Po roku 1870 salon przebudowano na dwukondygnacyjną kaplicę protestancką. Na ścianie zewnętrznej zabytkowego budynku umieszczono w roku 1955 tablicę upamiętniającą pobyt Adama Mickiewicza, który gościł w Budziszewku od 24 września 1831 u Józefa Łubieńskiego i jego żony Konstancji z Bojanowskich. Konstancja według niektórych krytyków literackich i miejscowej tradycji była pierwowzorem Telimeny z "Pana Tadeusza". Mickiewicz został ojcem chrzestnym córki właścicieli Budziszewka. Następnymi właścicielami wsi i pałacu byli przedstawiciele niemieckiego rodu von Treskow. Po roku 1945 w pałacu mieściła się szkoła podstawowa, a obecnie budynek jest własnością prywatną. Park pałacowy otacza pałac od strony północnej, zachodniej i południowej.

plebania - wzniesiona w 1905 roku jako pastorówka, zlokalizowana na krawędzi parku, posiada ciekawą, modernistyczną sylwetkę.

Jaracz

Muzeum Młynarstwa i Wodnych Urządzeń Przemysłu Wiejskiego w Jaraczu-Młynie:

Oddział Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie.
Otwarcie muzeum w Jaraczu nastąpiło w roku 1981 w dawnej osadzie młyńskiej znanej w źródłach od 1449 roku. Na cele ekspozycyjne przeznaczono młyn wodny z około 1871 roku, zrekonstruowaną stajnię przymłyńską i XIX wieczny Dom Młynarza. W Muzeum działa również oddana do użytku w 1997 roku mała elektrownia wodna na rzece Wełnie. W budynku młyna wodnego prezentowana jest wystawa "Przemysłowa technika młynarstwa". Maszyny i urządzenia zgromadzone w młynie pochodzą głównie z lat 20-tych XX wieku. Źródło napędu stanowi turbina o mocy 75 KM. Młyn funkcjonował do roku 1976. Obecnie na trzech piętrach znajduje się wystawa prezentująca cykl produkcyjny młyna. W dawnej stajni przymłyńskiej ekspozycja "Tradycyjne przetwórstwo zbożowe", prezentująca postęp w przetwórstwie ziarna od pierwotnego żarna kamiennego, przez żarna rotacyjne, różnego rodzaju stępy, śrutowniki, do maszyny mielącej ziarno. Z kolei w Domu Młynarza eksponowana jest stała wystawa "Historia społeczno-gospodarcza młynarstwa" oraz modele różnych typów wiatraków. Na piętrze zabytkowego budynku znajduje się minihotel z czterema apartamentami. Obecnie w muzeum tworzony jest nowy dział "Rybactwo śródlądowe". Od 2010 roku na terenie muzeum wznosi się częściowo zrekonstruowany młyn wiatrakowy z XVIII wieku, który przeniesiony został z Czacza w powiecie kościańskim.

Osada młyńska w Jaraczu (młyn, dom młynarza, stajnia) wpisana została do rejestru zabytków - nr wpisu A-752 z 30.12.1993r.

Zabytkowy młyn wiatrakowy z XVIII wieku przeniesiony z Czacza w pow. kościańskim - rekonstrukcję zakończono w lipcu 2010r.:

Marlewo

Dwór - wpis do rejestru zabytków nr A-445 z 15.07.1983r.
Zbudowany został na południe od drogi Rogoźno-Wągrowiec, prawdopodobnie w latach 20-tych XX wieku dla Szułdrzyńskich, właścicieli Siernik. Budowniczowie dworu nie są znani. Budynek wzniesiono na planie prostokąta z wysuniętą częścią południowo-wschodnią i fasadą zwróconą na północ. Podpiwniczony, parterowy, z użytkowym poddaszem, kryty wysokim czterospadowym dachem. Dwuosiowy, z obszerną sienią. Od frontu budynku, nad czterokolumnowym gankiem, znajduje się portyk zwieńczony trójkątnym naczółkiem z oknem w formie wycinka koła. Stronę dekoracyjną budynku stanowi ganek o gładkich kolumienkach dzwigających belkowanie oraz fronton z profilowanym obramieniem.

Przy drodze prowadzącej do Siernik znajdują się dwa pomnikowe dęby szypułkowe o obwodach 405 i 408 cm. Jeden z nich, o pięknie wykształconej koronie, rośnie na odsłoniętym terenie i widoczny jest z Rogoźna. 8 lutego 1996 roku w siedemsetną rocznicę zamordowania polskiego króla Przemysła II (1257-1296), z uwagi na miejsce, na którym rośnie i prawdopodobieństwo dokonania zbrodni właśnie w Marlewie, dąb ten nazwany został królewskim imieniem Przemysł II.

Parkowo

Kościół NMP Królowej Świata i św. Małgorzaty - wpis do rejestru zabytków nr AK-11a/103 z 12.12.1932r.
Historia parafii w Parkowie sięga XIV wieku. Wtedy to wzniesiono pierwszy kościół. Kolejny kościół wzniesiono w 1448 roku przy lokacji miasta Sławkowo. W latach 1425-1462 wymieniani są plebani Mikołaj, Piotr, Jan, Grzegorz i Andrzej. W latach 1549-1603 kościół znajdował się w rękach protestantów. Zrujnowany budynek zastąpiono nowym, zbudowanym w 1677 roku. Jego konsekracji dokonał sufragan poznański Maciej Kurski. Ten trzeci kościół przetrwał do końca XVIII wieku. Obecny kościół zbudowany został w latach 1780-1802, z fundacji Franciszka Rostworowskiego, generała Adama Grabowskiego, Ludwiki z Turnów Grabowskiej Zienkowiczowej i Ksawerego Zienkowicza. Na mocy legatu Franciszka Rostworowskiego budowę kościoła dokończyć miał Józef Wybicki, autor "Mazurka Dąbrowskiego". Nową świątynię, pierwotnie benedykowaną, konsekrował dopiero w 1845 roku metropolita gnieźnieński i poznański, abp Michał Leon Przyłuski. W latach II wojny światowej kościół zamieniono na magazyn sprzętu elektrotechnicznego.

Świątynia zbudowana została w stylu barokowo-klasycystycznym na planie koła z centralnie umieszczoną kopułą, na wysokim tamburze (bęben). Kopuła jest przykryta blachą miedzianą i zwieńczona hełmem stożkowatym z kulą i krzyżem. Dach wygięty, półkopulasty. Kościół murowany, otynkowany, posiada na elewacji ozdobne pilastry, między którymi ulokowane zostały na przemian okna i nisze okienne zakończone półkoliście. Wejście główne zamknięte łukiem, ponad nim tablica z datą 1780 i okno w formie owalu. Środkowa część kościoła wydzielona ośmioma arkadami, które tworzą osiem pomieszczeń w formie kaplic. W nich między innymi prezbiterium, kruchta (nad nią chór), dwa ołtarze boczne i zakrystia. Pod kościołem krypta, w której złożone są doczesne szczątki proboszczów i fundatorów. Kopuła zdobiona jest malowidłami, a fryz belkowania imitacją stiuku.
Najważniejszym zabytkiem znajdującym się wewnątrz świątyni jest obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem przedstawionej jako Królowa Świata, szkoły hiszpańskiej z około połowy XVII wieku w sukience srebrnej z XVIII wieku. Rama dekorowana motywem liści akantu.
Inne elementy wyposażenia: tabernakulum z początku XX wieku; stacje drogi krzyżowej z XIX wieku, wykonane ze stiuku i polichromowane; rzeźby z około 1800 roku: św. Antoniego z Dzieciątkiem i św. Wawrzyńca (w ołtarzu głównym), Matki Bożej i św. Jana (w ołtarzu bocznym północnym) oraz Matki Bożej z Dzieciątkiem i Chrystusa (w ołtarzu bocznym południowym); monstrancja ze złoconego srebra z połowy XVIII wieku; kielich mszalny z początku XX wieku, bogato zdobiony; tablice z wotami i miedziorytem z 1770 roku; metalowa lampka wieczna z XIX wieku; organy klasycystyczne z 1800 roku; płyta nagrobna z piaskowca rodziny Grabowskich (z około 1810 roku) - znajduje się w posadzce, pośrodku płyty herb złożony: Grzymała (Grabowscy), Ogończyk (Bukowieccy), Trzy Kotwice (Turno), Wierzbna (Rydzyńscy) i Nałęcz (Rostworowscy); liczne tablice epitafijne fundatorów kościoła (wśród nich Adama Grabowskiego i Ludwiki z Turnów) oraz proboszczów parkowskich umiejscowione są na ścianach.
Podczas generalnego remontu dachu kościoła w 2000 roku, w kuli na szczycie wieży dokonano ciekawego odkrycia. Otóż znajdowały się w niej dwie szczelnie zamknięte, blaszane tuby, w których ukryte były opisy kościoła i parafii, przykładowe egzemplarze gazet i monet oraz fotografie. Pierwsza tuba, której zawartość sporządzona zostałą przez proboszcza Wiktora Mędlewskiego, umieszczona podczas remontu w 1895 roku, a drugą w 1950 roku, w ramach remontu po zniszczeniach z okresu II wojny światowej (pocisk altyleryjski zrobił wyrwę w górnej kopule), umieszczono na polecenie proboszcza Floriana Łodziga. Zawartość obu tub została po obejrzeniu ponownie zamknięta i umieszczona w kuli, a ówczesny proboszcz - ks. Zbigniew Szyk, dodał trzecią tubę z aktualnymi materiałami na pamiątkę dla następnych pokoleń.

Dzwonnica - wpis do rejestru zabytków nr 1587 z 29.07.1974r.
Drewniana o konstrukcji słupowej przykryta czterospadowym dachem, oszkalowana, z półkolistymi prześwitami w górnej części, wzniesiona w I poł. XIX wieku w bezpośredniej bliskości kościoła. Wewnątrz dwa dzwony - z XVI i XVIII wieku. Dzwonnica znajduje się na cmentarzu przykościelnym otoczonym pochodzącym z końca XIX wieku murowanym ogrodzeniem składającym się z ceglanej tynkowanej ściany i ozdobnej bramy.

Plebania - murowana, otynkowana parterowa, przykryta dachem dwuspadowym. Wybudowana w XIX wieku, znajduje się około 50 m od kościoła.

"Poniatówki" - zespół zabytkowych zagród wybudowanych w latach 30-tych XX wieku na obrzeżach wsi dla sprowadzonych wówczas górali. W tym samym stylu Kuźnia z 1937 roku wybudowana przy drodze prowadzącej do Słomowa (tzw. Droga Słomowska). Nazwa "poniatówki" pochodzi od ówczesnego ministra rolnictwa Juliusza Poniatowskiego. Do dziś w Parkowie zachowały się w różnym stanie 33 zagrody.

Park wiejski
Park utworzony został w 1919 roku staraniem ówczesnego kierownika Szkoły Powszechnej w Parkowie Stanisława Polczyńskiego. Ilość drzew (lip) posadzonych w parku ma przypominać o liczbie mieszkańców Parkowa, którzy zginęli w czasie I wojny światowej. Park posadzono na miejscu dawnego placu wiejskiego od wieków służącego mieszkańcom wsi, znajdującego się w centralnym miejscu Parkowa - naprzeciw głównej bramy kościoła i pomiędzy dwoma budynkami szkolnymi - jednym z roku 1867 i drugim z lat 1909-1911 (zburzony, na jego miejscu wzniesiono w 1988 roku obecną szkołę). Czwarty bok prostokątnego placu zajmowała XIX-wieczna szachulcowa karczma, na miejscu której w roku 1974 wzniesiono budynek Wiejskiego Ośrodka Zdrowia, a także szachulcowa organistówka z początku XIX wieku, zachowana do dzisiaj, obecnie otynkowana i znacznie przebudowana.

Układ przestrzenny Parkowa wykazuje cechy jednego z najstarszych układów - historycznego układu owalnicy, a częściowo również wielodrożnicy. Zachowało się kilka starszych budynków mieszkalnych z II połowy i końca XIX wieku (np. Parkowo nr 11, 12, 15, 92, 140, 141). Dawne miejskie rozplanowanie nie zachowało się.

W nowoczesnym budynku Zespołu Szkół w Parkowie, w skład którego wchodzą Szkoła Podstawowa im. Józefa Wybickiego i Gimnazjum o tym samym imieniu, mieści się Izba Pamięci Józefa Wybickiego nazywana również Szkolną Salą Tradycji. Izba znajduje się na II piętrze budynku szkoły. Gromadzi zbiory dotyczące dziejów szkoły oraz Parkowa i okolic, a także pamiątki dotyczące Józefa Wybickiego i innych wybitnych postaci związanych ze społecznością lokalną. Zwiedzenie izby możliwe jest po wcześniejszym zgłoszeniu w sekretariacie szkoły - tel. 67 2610 505.

Pruśce

Kościół p.w. św. Stanisława Biskupa i Męczennika - pierwszy kościół w Pruścach powstał zapewne w XIV wieku, choć nie zachowały się na ten temat żadne wzmianki źródłowe. Obecny kościół powstał na miejscu wcześniejszych drewnianych, które ulegały w kolejnych latach zniszczeniom (pierwszy z roku 1421 p.w. Śś. Trójcy, Marii Magdaleny, Macieja i Kazimierza, spłonął w 1680 roku, drugi z końca XVII w. spłonął w roku 1808 i wówczas parafię wcielono do Lechlina).
Pomiędzy rokiem 1869 i 1871 staraniem Szułdrzyńskich wybudowano nową, murowaną, trójnawową świątynię, z wydzielonym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium z aneksami. Od zachodu do bryły przylega trójkondygnacyjna wieża mieszcząca w przyziemiu kruchtę.
Nawa i prezbiterium tworzą jedną przestrzeń halową. Nawy boczne oddzielone są od nawy głównej arkadami wspartymi na filarach. Na sklepieniu konchowym prezbiterium malowidła przedstawiające Apostołów Piotra i Pawła oraz sceny z życia i śmierć św. Stanisława. Polichronia sklepienia wykonana została w 1981 roku przez T. Szukałę. Witraże w oknach również zawierają sceny z życia Stanisława ze Szczepanowa.
Ołtarz główny kościoła pochodzi z XVIII wieku, wewnątrz XIX-wieczny obraz św. Stanisława. W kościele przechowywane są relikwie patrona świątyni przekazane w 1982 przez kard. Franciszka Macharskiego na mocy wcześniejszych postanowień kard. Karola Wojtyły. Umieszczono je w feretronie przypominającym złotą kopułę Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu i zwieńczonym figurką św. Stanisława. Kościół prusiecki jest sanktuarium tego świętego. W latach 80-tych XX w. przeprowadzono remont generalny świątyni.

Plebania - usytuowana na południe od kościoła, wzniesiona w 1904 roku przez budowniczego M. Połomskiego ze Żnina w stylu neoklasycystycznym jako budynek murowany, parterowy, z poddaszem częściowo mieszkalnym i dachem naczółkowym krytym dachówką karpiówką.

Ruda

Dworek - elektyczny budynek administracji majątku, pochodzi z końca XIX wieku, przed wejściem rosną dwie pomnikowe lipy drobnolistne.

Młyn - wpis do rejestru zabytków nr 255/Wlkp/A z 14.10.2005r.
Osada rudników i kuźnica wodna w tym miejscu wymieniane były już od 1280 roku jako opus ferri, Minera ferri, Rudny Mlyn. Obecny budynek z początku XX wieku położony w niezwykle malowniczym zakątku nad Wełną jest nadal działającym młynem i mieści gospodarstwo agroturystyczne "Młyn-Ruda" oferujące spływy kajakowe rzeką Wełną, a także znakomity chleb wiejski pieczony według staropolskiej receptury w tradycyjnym piecu chlebowym.

Sierniki

zespół pałacowo-parkowy - należy do najcenniejszych zabytków architektury dworskiej w Wielkopolsce. Tworzą go centralnie usytuowany pałac, dziedziniec z aleją kasztanowców, cztery oficyny oraz rozległy park krajobrazowy. Założenie pałacowe projektu Jana Christiana Kamsetzera zrealizowali architekt-budowniczy Antoni Hoehne i rzeźbiarz Jan Szeps. Główną oś założenia wyznacza 300-metrowa aleja, na której początku zbiegają się promieniście trzy drogi z okolicznych wsi. Zamknięcie alei stanowi pałac położony na lekkim wzniesieniu, ujęty po bokach dwiema oficynami.

Pałac - wzniesiony w latach 1786-88 dla Katarzyny z Raczyńskich Radolińskiej. Od roku 1837 należał do Szułdrzyńskich. Jest niewielki, jego czysto klasycystyczną sylwetkę cechuje spokój, lekkość i wdzięk. Obiekt w większości zbudowany z cegły i otynkowany. Głowice i bazy kolumn oraz pilastry i schody wykonane zostały ze śląskiego piaskowca. Na froncie budynku, nieco wysunięty do przodu i wsparty na czterech kolumnach jońskich, znajduje się portyk z trympanonem, w którego polu umieszczono białą tablicę marmurową z napisem: "SOBIE, SWOIM, PRZYJAŹNI, CZASOWI." Za portykiem wnęka, następnie obszerny westybul i dwukondygnacyjna rotundowa sala balowa. Do wejścia wiodą trzynastostopniowe schody.
W fasadzie ogrodowej trójboczny wysunięty ryzalit z łukowato ujętymi drzwiami wejściowymi. Prowadzą do nich dwubiegunowe schody, pod którymi znajduje się zejście do piwnicznej sala terrena. Zwieńczeniem ryzalitu jest ozdobny kartusz, na którym wyryto monogram fundatorki - CR. Dach czterospadowy kryty dachówką z oknami powiekowymi. Wnętrza zachowały pierwotne rozplanowanie. Środek parteru zajmuje wielka, reprezentacyjna sala, okrągła, nakryta spłaszczoną kopułą. Były w niej iluzjonistyczne malowidła, a w kopule wizja nieba z obłokami, w narożnikach dwa proste kominki. Tzw. Sala Biała ozdobiona była sztukateriami, sufity ozdobione były rozetami w kształcie parasola. Na piętrze wnętrza niższe o przeznaczeniu mieszkalnym.
Obecnie pałac stanowi własność prywatną.
"Pałac w Siernikach, już przez współczesnych określany mianem arcydzieła, jest najwybitniejszym dziełem klasycystycznej architektury rezydencjonalnej w Wielkopolsce. W dziejach wiejskiej siedziby otwiera nową epokę pałacu-willi, zapoczątkowując długi szereg klasycystycznych siedzib o tym charakterze wybudowanych pod koniec XVIII i na początku XIX wieku. Bezpośrednio odwołują się do niego pałace w Objezierzu, Racocie, Lewkowie, Pakosławiu i Mchach, a w sposób pośredni wzorują się na nim rezydencje w Śmiełowie, Dobrzycy, Gębicach, a także Lubostroniu." [Libicki Piotr, Wielkopolska. 21 jednodniowych wycieczek, Poznań 2001]

Zabudowania gospodarcze - skupione wokół dwóch dziedzińców po północno-zachodniej stronie alei, oddzielone od pałacu gęstą ścianą drzew. Z obu stron pałacu symetrycznie usytuowane, wzniesione po 1792 roku, początkowo identyczne, dwie oficyny, piętrowe z potrykami o dwóch kolumnach. Na trójkątnych frontonach oficyn ozdobna litera R Radolińskich i herb Szułdrzyńskich. Przy wylocie głównej alei na dziedziniec dwie mniejsze oficynki pałacowe z początku XIX wieku. Kryte dachami naczółkowymi, natomiast wejście ujęte w dwie półkolumienki.

Figura Matki Bożej z 1912 roku znajdująca się w zabytkowym parku:

Zabytkowy park

Słomowo

Pałac Turnów - wpis do rejestru zabytków nr A-1336 z 12.01.1972r.
Wzniesiony w latach 1904-1906 dla właściciela Słomowa Jana Turno. Zwrócony jest fasadą na wschód i z trzech stron otoczony parkiem. Wzorowany na pałacu Petit Trianon w Wersalu (arch. Jacques Ange Gabriel). Murowany z cegły, wysoko podpiwniczony, dwukondygnacyjny z czterospadowym dachem. W zwieńczeniu pałacu attyka balustradowa. Zbudowany został na planie kwadratu, posiada od strony północnej płaski ryzalit, od frontu ma otwarty ganek, ganek kolumnowy w elewacji ogrodowej. Ściany rozczłonkowane pilastrami w wielkim porządku. Obszerna sień od frontu oddzielona jest od pokoju ogrodowego dwoma małymi pomieszczeniami. W południowej części mieszczą się trzy obszerne pokoje o charakterze reprezentacyjnym, natomiast w północnej, sześć pomieszczeń mieszkalnych.
Z wyposażenia pałacowego na uwagę zasługują: elewacja frontowa z czterokolumnowym korynckim portykiem dekorowanym ceramicznymi ozdobami na fasadach, balustrada schodowa pięknie zdobiona motywem winorośli, drzwi do pomieszczeń, częściowo wzbogacone rozetkami i wzorem roślinnym, bogato ornamentowane klamki. Od strony ogrodu kamienne wazony na wysokich postumentach. Pałac otoczony balustradą.
Wjazd na teren pałacowy otwiera okazała brama. Szpaler drzew oddziela pałac od podwórza. Na północ od budowli stoi murowana oficyna z galeryjką na piętrze, tuż za nią następna oficyna - konstrukcji ryglowej wpisana do rejestru zabytków, nr wpisu A-596 z 21.03.1989r.

Park - wchodzi w skład zespołu pałacowo parkowego projektu Stanisława Boreckiego. Pochodzi z pierwszej połowy XIX wieku, później modernizowany. Wpisany do rejestru zabytków, nr wpisu A-1695 z 04.04.1975r.

Kościół Wniebowzięcia NMP - historia parafii słomowskiej sięga końca XIV wieku. Według aktu wizytacji parafii słomowskiej przeprowadzonej przez archidiakona poznańskiego Świętosława Strzałkowskiego z lat 1628-29: "Fundacji dokonał śp. Gerward, podstoli poznański z swoim synem Piotrkiem/Pietrzykiem [cum filio suo Petrusio], dziedzice Słomowa, w czwartek przed niedzielą Przewodnią Paschy 1396 roku", czyli 6 kwietnia 1396. Wtedy też wspomniany Gerward h. Leszczyc wzniósł i uposażył pierwszy drewniany kościół. Parafia słomowska została wydzielona z parafii w Rogoźnie i znalazły się w niej miejscowości Słomowo, Boguniewo, Nienawiszcz, Szczytno i nieistniejące już dziś Zalasowo. Pierwszy kościół przetrwał do roku 1725, kiedy to z powodu złego stanu technicznego został rozebrany, a na jego miejsce wzniesiono nowy, również drewniany z fundacji kasztelana kaliskiego Jana Łęckiego. Konsekracji dokonał w 1731 roku sufragan poznański Franciszek Kazanowski. Ten drugi kościół z powodu zniszczeń rozebrano już w 1835 roku i wtedy parafię włączono do sąsiedniej parkowskiej. Wznowiona została 15 maja 1974 roku.
Obecny kościół wniesiono w latach 1904-06 jako kaplicę pałacową z fundacji hr. Jana Turno. Zaprojektowany został tak jak cały zespół pałacowo-parkowy, w którego skład wchodzi, przez architekta S. Boreckiego. Usytuowany na wzniesieniu orientowany kościół jest murowany i znajduje się w odległości 150 m od pałacu. Wzniesiony został na planie krzyża łacińskiego, z gankiem od frontu w formie portyku z kolumnami i arkadową niszą od wschodu. Dach dwuspadowy, pokryty blachą. Ściany szczytowe urokliwego budynku zwieńczone są trójkątnymi trympanonami ozdobionymi pośrodku krzyżem i rzeźbami naszczytnikowymi (akroteriony).
Drzwi dębowe, dwuskrzydłowe, ozdobione sześciopolowymi dekoracjami z brązu lanego, przedstawiającymi muzykujące i tańczące anioły. Portal odkuty z serpentynu, zdobiony żeliwną, arabeskową dekoracją. Od wewnątrz drzwi posiadają dodatkowe kraty.
Wnętrze jednonawowe z węższym prezbiterium w formie konchy (półkopuła). Ściany prezbiterium rozdzielone pięcioma arkadami wspartymi na kolumnach. Strop płaski, zdobiony 36 malowidłami przedstawiającymi sceny z życia Maryi pędzla Kazimierza Kościańskiego (1954r.). Ściany nawy rozczłonkowane pilastrami i zwieńczone gzymsem. Z wyposażenia świątyni na uwagę zasługują: drewniana figura MB z Dzieciątkiem z XVIII wieku oraz aplika (ozdobne zwierciadło) z blachy cynowej z tego samego okresu.

Pomnik Orła Białego

Studzieniec

dwór szachulcowy - okazały barokowy, umiejscowiony w północno-zachodniej części wsi. Fasadą zwrócony jest na wschód. Dwór powstał najprawdopodobniej w trzeciej ćwierci XVIII wieku. Wniesiono go dla rodziny Kierskich, posiadającej majątek w Studzieńcu przez ponad czterdzieści lat. Zbudowany na planie prostokąta, posiada dwa alkierze znacznie wysunięte przed lico budynku od strony zachodniej, dach wysoki, łamany, kryty gontem. W elewacji wschodniej i zachodniej - płytkie, trójosiowe ryzality. Budynek jest parterowy, częściowo podpiwniczony, z piętrowymi wystawkami ponad ryzalitami elewacji frontowej i ogrodowej. Ściany obwodowe i działowe konstrukcji ryglowej wypełnione cegłą, otynkowane. Wejście główne na osi fasady, z drzwiami zamkniętymi łukiem i ujętymi w architektoniczne obramienie. W XIX wieku dobudowano schody do alkierza południowego. W 1982 roku rozpoczęto prace restauracyjne dworu, które zostały ukończone po prawie dziesięciu latach.
Wierna kopia dworu została zbudowana w 1984 roku w Wielkopolskim Parku Etnograficznym w Dziekanowicach nad Jeziorem Lednica, jako przykład budownictwa dworskiego w Wielkopolsce.

otoczenie dworu - na południe od dworu znajduje się domek ogrodnika z 1842 roku i budynek gospodarczy z XIX wieku. Na zachód niewielki budynek - dawna owocarnia. Park dworski z końca XVIII wieku otacza dwór od południa zachodu i północy. W parku rośnie 29 gatunków drzew w wieku od 40 do 200 lat.

Wełna

Kościół filialny p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego - jeden z najcenniejszych zabytków budownictwa drewnianego w Wielkopolsce - wpis do rejestru zabytków nr AK-I-11a/105 z 12.12.1932r.
Pierwszy kościół w Wełnie wzniesiony został na początku XVII wieku bez zgody władz kościelnych z fundacji Marcina Grzymułtowskiego, który chciał tu przenieść nabożeństwo parafialne ze znajdującego się wówczas w bardzo złym stanie technicznym kościoła w Parkowie. W roku 1658, podczas wojny szwedzkiej, chłopi z nieodległego Boruchowa naprowadzili na Wełnę oddział Szwedów i wspólnie z nimi obrabowali i spalili dwór, zabudowania gospodarcze oraz wzniesiony przez Grzymułtowskiego kościół. Czyn ten miał być odwetem za spalenie na stosie sołtysa Boruchowa, oskarżonego o wywołanie pożaru zabudowań dworskich.
Obecny kościół wzniesiony został w roku 1727 jako filialny parafii parkowskiej z fundacji Wojciecha Rydzyńskiego, kasztelana lądzkiego. Konsekrowany w roku 1731. Data budowy świątyni uwidoczniona została w zawiasie drzwi frontowych.
Kościół jest barokowy, orientowany, wzniesiony na planie krzyża łacińskiego, otoczony tzw. sobotami, czyli krytym gankiem obiegającym dookoła nawę i wieżę. Węższe od nawy głównej prezbiterium, zamknięte trójbocznie, posiada od północy i południa dwa prostokątne aneksy. Od zachodu kruchta zakończona jest wieżą o tej samej wysokości co nawa. Obiekt zbudowano w konstrukcji zrębowej, soboty - sumikowo-łątkowej, a wieżę na słup. Dach wysoki, dwuspadowy, kryty gontem. Soboty i aneksy z dachami pulpitowymi. Ściany zewnętrzne odeskowane. Na kalenicy niewielka sygnaturka (wieżyczka), przykryta baniastym hełmem zwieńczonym krzyżem na maszcie. Okna nad sobotami w kształcie stojących i leżących owali, w profilowanych (zdobionych) obramieniach. Drzwi główne (od zachodu) z dekoracyjnie wygiętym gzymsem, ujęte zostały w dwa pilastry zdobione rozetami. Wyżej dwie stylizowane gałęzie. Drzwi od strony północnej posiadają po obu stronach drewniane krzyże z nazwiskami Katarzyny de Valden (zm. 1795) i Katarzyny Gapiny (zm. 1821).
Wyposażenie wnętrza pochodzi z okresu budowy kościoła (1727-31). Ołtarz główny w całości wycięty w drewnie - ze sceną Ukrzyżowania. Na środkowej ścianie prezbiterium obraz Matki Boskiej w dekorowanej ramce rokokowej. Ołtarz w północnym ramieniu transeptu z obrazem Zwiastowania NMP (w polu głównym) i św. Krzysztofem z Dzieciątkiem (w zwieńczeniu). Ołtarz w południowym ramieniu transeptu z figurą św. Wawrzyńca w polu głównym i obrazem św. Antoniego z Dzieciątkiem w zwieńczeniu. Wnętrze kościoła wypełnia jednolita dekoracja architektoniczno-malarska obejmująca polichromię ścian, stropów oraz ołtarzy, stalli i konfesjonałów. Konfesjonały ukryte w ścianach transeptów, nad nimi ambony z daszkami. Od zachodu chór muzyczny wsparty na filarach ze zdobionymi balustradami. Wzdłuż ścian nawy biegną balkony. W prezbiterium i pod chórem znajdują się stalle.
Polichromia kościoła wykonana została przez poznańskiego franciszkanina Adama Swacha, autora wielu polichromii w kościołach Wielkopolski i całego kraju. Jego prace możemy podziwiać min. w Poznaniu, Krakowie, Lądzie nad Wartą, Owińskach, Pyzdrach, Żerkowie, Łowiczu, Jarosławiu, Piotrkowie Trybunalskim, Krasnymstawie, Szamotułach i Krośnie. Wełneńska polichromia przedstawia głównie sceny związane z kultem Krzyża Świętego, postać Jezusa, dwunastu apostołów i czterech ewangelistów. Wiele partii ścian, chóru i balkonów wypełniają ornamenty geometryczne i roślinne. Do całości wystroju kościoła dostosowany jest ołtarz główny w całości wycięty z desek, polichromowany. Podobnie wykonane są i zdobione ołtarze boczne. Pozostałe sprzęty dekorowane olejnymi malowidłami alegorycznymi, przedstawiającymi: dobre uczynki, wezwanie Ojcze Nasz, osiem błogosławieństw i pojęcie znikomości świata. Sceny związane z odnalezieniem drzewa Krzyża: widzenie św. Konstantyna na stropie prezbiterium (i napis: IN HOC SIGNO VINCES), odnalezienie drzewa Krzyża przez św. Helenę - na stropie nawy, apoteoza Krzyża - w miejscu przecięcia nawy i transeptu. Balasy balustrady chóru muzycznego i stołu komunijnego ozdobione są motywem lilii - godła herbowego Rydzyńskich (Wierzbna). Motyw lilii występuje też często w formie malarskiej (ołtarze, portal główny).
Z wyposażenia na uwagę zasługują: granitowa kropielnica z XVIII wieku i drewniana lampka wieczna z tego samego okresu. Ponadto: drewniany krzyż procesyjny z pierwszej połowy XVIII wieku, czetry świeczniki toczone z drewna z tego okresu oraz fisharmonia z XIX wieku na chórze muzycznym. Dzwon odlany w Berlinie w 1867 roku zawieszony na dzwonnicy (stojaku) po północno-wschodniej stronie kościoła. Kościół w Wełnie był remontowany oraz restaurowany około 1830 roku, w latach 1951-52 i w latach 80-tych XX wieku. W toku jest konserwacja polichromii.
W dniu 11 września 1780 roku w kościele miało miejsce najdonioślejsze historyczne wydarzenie w jego historii, jakim był ślub autora "Mazurka Dąbrowskiego" Józefa Wybickiego i jego drugiej żony Estery Wierusz Kowalskiej.

Pałac - wpis do rejestru zabytków nr A-310 z 21.10.1968r.
Wzniesiony w 3 ćwierci XVIII wieku (po roku 1762) dla Franciszka Rostworowskiego, starosty żytomierskiego i jego żony Marianny z Kołaczkowskich przez nieznanego z imienia czeskiego architekta (niektóre z rozwiązań wzorowane na budowli pałacu w Trpistach). Od 1790 należał wraz z dobrami wełeńskimi do rodziny Grabowskich, następnie przeszedł w ręce niemieckie. Po I wojnie światowej majątek był dzierżawiony przez Skarb Państwa. Pałac przebudowywany w XIX i XX wieku (po pożarze). Późnobarokowy, murowany, na rzucie prostokąta, z zaokrąglonym ryzalitem frontowym i półkolistym ryzalitem ogrodowym. Ryzalit elewacji ogrodowej tworzy na piętrze otwarty balkon i poprzedzony został prostokątnym tarasem, na który prowadzą dwubiegowe schody. Na osi poprzecznej pałacu w trakcie frontowym obszerna sień na planie koła, skomunikowana bezpośrednio z owalnym salonem w trakcie ogrodowym. Pod salonem „sala terrena”, także na planie owalu, o stropie wspartym na 8 słupach. Z obu stron pałacu umieszczono klatki schodowe łączące się górą w rodzaju tarasu (galerii). Okna zamknięte półkoliście, na poddaszu prostokątne. W pałacu bywał w latach 1772 i 1776-1780 Józef Wybicki, odwiedzając swoich przyjaciół Rostworowskich oraz przyszłą żonę Esterę Wierusz Kowalską. Obiekt jest własnością prywatną.

Oficyna pałacowa - wpis do rejestru zabytków nr A-1510 z 11.04.1974r.
Zlokalizowana na północ od budynku pałacowego, dwukondygnacyjna, pierwotnie parterowa, na planie łukowato wygiętego prostokąta z dostawionym prostokątnym aneksem. Wzniesiona w 3 ćwierci XVIII wieku. Budowla ceglana, tynkowana, nakryta dachem jednospadowym pulpitowym. Elewacje rozczłonkowane półkolistymi arkadami i owalnymi blendami. Wzorowana na oficynach w Rydzynie, wybudowana najprawdopodobniej przez Ignacego Graffa. Obecnie oficyna jest własnością Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej wWełnie.

Dwie barokowe kolumny - zapewne dawne znaki graniczne z XVIII wieku. Zlokalizowane na północ od wsi. Z kolumnami związana jest legenda o pojedynku dwóch braci o rękę dziedziczki pałacu.

źródło: rogozno.pl